کرونا با توجه به تاثیراتی که به صورت مزمن بر فیزیک انسان برجای می گذارد،  تغییرات و تحولاتی بر سیستم بهداشت و سلامت روان افراد داشته است.

زمانی که انسان با یک اتفاق جدید و غیرمترقبه روبرو می شود، از آنجایی که تا پیش از آن با شرایط سازگاری پیدا کرده بود، با وقوع شرایط جدید و غیرقابل پیش بینی مثل کرونا، افراد سطح بالایی از استرس را تحمل می کنند

توانایی کامل برای ایفای نقش های جسمانی، روانی و اجتماعی و اینکه افراد بتوانند عملکرد و کارکردهای روانی و جسمانی خود را به خوبی انجام دهد، از شاخص های سلامت روان است، در واقع زمانی که فرد مبتلا به یک بیماری مثل سرماخوردگی معمولی می شود، ممکن است تا یک هفته نیاز به استراحت داشته و کارکردهای فیزیکی او تحت تاثیر قرار می گیرد.

این درحالیست که وقتی فرد به بیماری مبتلا و نیاز به استراحت دارد، به طور معمول روابط اجتماعی، ارتباطی، رفت و آمدها و تعاملاتش تحت شعاع قرار می گیرد؛ یعنی عملکردهای روانی که همان استرس است روی روان افراد، تمرکز فرد، مسائل حافظه، خلق، شادی و احساس خوشحالی و دیدگاه های خود و حتی آینده تاثیر می گذارد، به همین دلیل باید گفت اولین مساله ای که تحت تاثیر کرونا قرار گرفته، سلامت روان انسان وابسته به سلامت ابعاد مختلف فیزیکی، روانی و اجتماعی فرد است.

همچنین این بیماری پیش بینی شده نیست و نیاز به شرایطی دارد که افراد، خود و خانواده هایشان را از این بیماری مصون نگه دارد، و این در حالیست که شرایط اقتصادی این اجازه را به فرد نمی دهد و در نهایت بر روی درمان آنها نیز تاثیر گذار است.

تضعیف روان مردم و از دست رفتن موقعیت های شغلی و وضعیت اقتصادی با شیوع کرونا از یک سو و از سوی دیگر و مرگ و میر و سوگی است که دائما تکرار می شود، بویژه اخبار ناگوار از مرگ و میر افراد چهره و سرشناس که تصویری از مرگ در اذهان عمومی ایجاد کرده است، و مردم با خود فکر می کنند که مرگ برای افرادی که شرایط بهتری از آنها داشته اند، اتفاق افتاده چه برسد به آنها و همه این مسائل مردم را به سمت تضعیف سلامت روان سوق می دهد.

توقف رشد اجتماعی نوجوانان و جوانان

در سنین کودکی که سن خاص رشدی انسان به حساب می آید، می بینیم که والدین شاید آن آگاهی و اطلاعات اولیه لازم و مهم را ندارند و تاثیری که این بیماری بر روی سلامت روان اقشار سنی مختلف به ویژه کودکان و نوجوانان می گذارد، قابل تامل است.

در چنین شرایطی کودکان و نوجوانان محدود به فضای بسته خانه می شوند و مسائل روانی اعضای خانواده بر روی کودکان اثر می گذارد، چرا که خانواده تاثیر بسزایی در رشد روانی کودکان دارد. بنابراین در این دوران خاص شیوع کرونا، نحوه برخورد خانواده با استرس ها، چالش های روانی، سوگواری و نحوه برخورد با عزیزی که از دست می رود، مدیریت شرایط و بحران در خانواده، سازگاری با محدودیت های به وجود آمده، همه و همه بر روی کودکان تاثیر می گذارد.

همچنین این موضوع که نوجوانان در اوج رشد اجتماعی خود هستند نیز حائز اهمیت است، یعنی به لحاظ پختگی روانی، جسمی، جنسی و هیجانی که در آن ها رخ می دهد، دوست دارند با محیط پیرامون ارتباط برقرار کنند، که با شیوع کرونا این ارتباط از آن ها گرفته می شود.

در واقع یکی از بسترهای مهمی که برای رشد اجتماعی انسان ها فراهم بود از آنها گرفته شده و این گروه سنی، محدود به ارتباط با اعضای خانواده شده اند.

جدایی، سلامندان را تنها و غمگین کرده است

سالمندان نیز تحت تاثیر این شرایط هستند، بویژه زمانی که گفته می شد این بیماری بر روی سالمندان تاثیر بیشتری دارد، سلامت روان آنها تحت تاثیر قرار گرفته بود.

سالمندان با حضور ثمره های زندگی شان حس زایندگی و شادابی یافته و در این شرایط به ویژه آنها که زمینه افسردگی و آلزایمر دارند و نیاز هست که تنها نباشند، این جدایی و تنهایی آن ها را غمگین و بی حوصله کرده است.

راضیه جامعی- کارشناس سلامت روان مرکز بهداشت شهدای انقلاب