آگاهی از علائم خودکشی در پیشگیری از بروز آن اهمیت بسیار دارد؛ خودکشی، یک معضل اجتماعی‌ست که در آن فرد اقدام به مرگی ارادی و خودخواسته می‌کند؛ متاسفانه خود کشی به یکی از مهم‌ترین علت‌های مرگ و میر در جهان تبدیل شده است و سالانه تعداد بسیاری از افراد از این طریق جان خود را از دست می‌دهند.

 علائم خودکشی در واکنش به شرایط تحمل ناپذیر و طاقت فرسای زندگی نمایان می‌شود، در واقع فرد چنان درگیر احساس استیصال و درماندگی می‌شود، که چاره ای جز خودکشی نمی‌یابد؛ خود کشی نه تنها باعث رنجش و سوگی عظیم در بازماندگان فرد قربانی می‌شود، بلکه انسجام جامعه را نیز تهدید می‌کند.

هر فردی که مبادرت به خودکشی می­کند، 20 برابر بیشتر احتمال دارد که در آینده نیز دست به همچین کاری بزند؛ آسیب های عاطفی که این عمل بر خانواده و دوستان شخص وارد می­کند، به موفق یا ناموفق بودن خودکشی بستگی دارد و ممکن است حتی تا سال­ها ادامه یابد.

 به طور متوسط نسبت افرادی که در اثر خودکشی جان خود را از دست می دهند، بیشتر از افرادی است که در اثر تصادفات و نزاع از بین می روند، و یکی از سه دلیل اصلی مرگ میان نوجوانان و جوانان بین سنین 15 تا 24 سال است.

     علائم اقدام به خودکشی

بسیاری از کسانی که در اثر خودکشی جان خود را از دست می دهند، احساسات، افکار و نقشه های خودکشی خود را، قبل از مرگ، با دیگران در میان گذاشته اند، قبلاً افکار خودکشی را تجربه کرده اند و در مورد کشتن خود عمیقانه فکر کرده اند، و ممکن است در پی استرسی حاد (مثل قطع روابط عاطفی، دعوا و مناظره ی شدید) به وجود آید، اما موقعیت استرس زا، زمینه ساز رفتار خودکشی است و نه علت آن.

این گونه افراد دچار نوعی دوسوگرایی راجع به مرگ و زندگی هستند و درباره کشتن خود هرگز مصمم نبوده و ممکن است بدلیل ابتلا به نوعی اختلال روانی باشد، که این اختلال ممکن است با تشخیص به موقع و درمان مناسب، به میزان قابل توجهی خطر خودکشی را کاهش دهد.

تقریبا هر کسی که اقدام به خودکشی می کند، از قبل علایمی از قبیل بخشیدن اموال، حلالیت طلبی، صاف کردن بدهی ها، انجام خداحافظی، نامه نوشتن، پست کردن عکس های مرتبط با مرگ در صفحات مجازی انجام دهد؛ تحقیقات نشان می دهد 75 تا 80 درصد کسانی که خودکشی می کنند از قبل علایمی را نشان داده اند.

      عوامل زمینه ساز در بروز خودکشی

عوامل خطر خودکشی به عواملی اطلاق می شود که خطر اقدام به خودکشی را افزایش دهند؛ وجود یک یا چند عامل خطر، احتمال خودکشی را افزایش می­دهد، ولی لزوماً منجر به خودکشی نمی­شود. اگر چه همه عوامل خطر قدرت پیش بینی کنندگی یکسانی ندارند ولی به عنوان یک اصل کلی، هر چه تعداد عوامل خطر بیشتر باشد، احتمال خودکشی نیز افزایش می­یابد.

 ندا خورشیدیان– مسوول واحد سلامت روان مرکز بهداشت شهدای انقلاب