سدیم موجود در نمک، به عنوان کاتیون اصلی خارج سلولی، نقشی اساسی در حفظ تعادل اسید و باز، تنظیم حجم پلاسما، انتقال پیام های عصبی و کارکرد مناسب عصبی عضلانی بدن دارد.

نمک خوراکی، یک ماده شیمیایی متبلور، شورمزه و بدون بو می باشد که عمدتا از کلرید سدیم تشکیل شده است؛ سدیم موجود در نمک، به عنوان کاتیون اصلی خارج سلولی، نقشی اساسی در حفظ تعادل اسید و باز، تنظیم حجم پلاسما، انتقال پیام های عصبی و کارکرد مناسب عصبی عضلانی بدن دارد.

 کل نمک مصرفی روزانه افراد (شامل نمک آشکار و پنهان) می بایست کمتر از پنج گرم باشد، و به سبب فقر شدید ید در آب و خاک کشور ما و همچنین وجود ناخالصی های فراوان، از جمله فلزات سنگین در منابع نمک، همان میزان اندک مصرفی روزانه نیز حتما باید از نوع یددار و تصفیه شده باشد؛ با تمام این احوال، متاسفانه میزان مصرف نمک در کشور ما 2 تا 3 برابر مقدار مجاز برآورد شده است.

بر اساس نتایج تحقیقات و بررسی های علمی انجام شده، دریافت زیاد نمک علاوه بر افزایش فشار خون، اثرات زیان بار دیگری نظیر افزایش احتمال بروز سکته قلبی، سرطان معده و آسم را نیز به همراه دارد؛ همچنین مصرف زیاد نمک سبب جدا شدن کلسیم از استخوان ها و دفع آن از ادرار می شود و از همین رو زمینه ساز بروز پوکی استخوان می گردد؛ بنابراین برای کاهش خطر پوکی استخوان، مصرف نمک باید کاهش یابد.

در حال حاضر برخی از تولید کنندگان، اقدام به تهیه نمک های کم سدیم کرده اند که در آنها، بخشی از کلرید سدیم با کلرید پتاسیم جایگزین شده است؛ اگر چه اینگونه نمک ها برای برخی افراد و بیماران از جمله مبتلایان به فشار خون مناسب هستند، ولی هرگز نمی توان مصرف آنها را برای عموم جامعه توصیه کرد، چرا که استفاده از این نوع نمک برای برخی بیماران، از جمله مبتلایان به بیماری مزمن کلیه که رژیم غذایی آنها باید محدود از پتاسیم باشد، بسیار زیانبار خواهد بود.

همچنین باید به این نکته توجه کرد، که تنظیم تعادل پتاسیم یکی از وظایف اصلی کلیه است و در بیماران کلیوی، امکان دفع پتاسیم اضافی خون به طور کامل فراهم نیست، و مصرف منابع پتاسیم از جمله نمک های صرفا حاوی کلرید پتاسیم، برای این بیماران مناسب نخواهد بود؛ بنابراین به منظور جلوگیری از خطرات احتمالی مصرف نمک های پتاسیم، مصرف آنها باید تحت نظر پزشک و ترجیحا باید از طریق داروخانه ها تهیه گردد.

نسیم بهادری – کارشناس واحد بهبود تغذیه جامعه مرکز بهداشت شهدای انقلاب