حوادث ترافیکی از مهم‌ترین تهدیدهای سلامت عمومی در جهان و کشور ما هستند؛ افزایش روزافزون وسایل نقلیه و تردد در شهرها و جاده‌ها موجب بالا رفتن آمار تصادفات، تلفات جانی و خسارات مالی گسترده شده است. این حوادث علاوه بر هزینه‌های اقتصادی، موجب از بین رفتن نیروی انسانی، رنج خانوادگی و فشارهای اجتماعی می‌شوند؛ در این میان، عامل انسانی بیش از هر عامل دیگری در بروز تصادفات نقش دارد و اصلاح رفتار رانندگان می‌تواند گامی اساسی در کاهش خطرات ترافیکی باشد.

رفتارهای پرخطر و نقش کنترل هیجان 

رفتارهای پرخطر رانندگی شامل سرعت غیرمجاز، سبقت نابجا، عبور از چراغ قرمز، بی‌توجهی به علائم راهنمایی و رانندگی و بی‌احتیاطی در شرایط هیجانی است. این رفتارها اغلب ناشی از ناتوانی در کنترل خشم و هیجان هنگام رانندگی هستند. آموزش مهارت‌های خودکنترلی، صبر و توجه به پیامدهای رفتار می‌تواند در کاهش این نوع تخلفات مؤثر باشد. در واقع، هر راننده با کنترل احساسات خود، نقش مستقیمی در پیشگیری از حادثه دارد.

اهمیت ادراک خطر و آموزش‌های ایمنی          

ادراک خطر یعنی توانایی شناسایی به‌موقع موقعیت‌های خطرناک در جاده. رانندگانی که درک درستی از خطر دارند، در برابر شرایط ناایمن سریع‌تر و منطقی‌تر واکنش نشان می‌دهند. ارتقای مهارت‌های ادراک خطر از طریق آموزش‌های ترافیکی و تجربه رانندگی، باعث افزایش دقت، کاهش سرعت‌های غیرمجاز و ارتقای ایمنی عمومی می‌شود. آموزش‌های مستمر و فرهنگ‌سازی در این زمینه از ضروریات کاهش تصادفات است.

عوامل خطرزا در بروز تصادفات

برخی از مهم‌ترین عوامل خطر در حوادث ترافیکی عبارت‌اند از: سرعت بالا، نبستن کمربند ایمنی، نپوشیدن کلاه ایمنی، استفاده نکردن از صندلی ایمنی کودک، رانندگی در حالت خواب‌آلودگی یا پس از مصرف الکل و داروهای خواب‌آور، و استفاده از تلفن همراه هنگام رانندگی. مطالعات نشان داده‌اند کاهش تنها پنج درصد از میانگین سرعت خودروها می‌تواند تا سی درصد از تلفات جاده‌ای بکاهد. همچنین استفاده از کمربند و کلاه ایمنی به‌طور چشمگیری خطر مرگ و جراحات شدید را کاهش می‌دهد.

در هفته ملی کاهش خطر بلایا و حوادث، یادآوری این نکته ضروری است که پیشگیری از تصادفات، تنها با قانون‌گذاری و کنترل پلیس ممکن نیست؛ بلکه نیازمند همکاری همه‌جانبه شهروندان، نهادهای آموزشی و رسانه‌ها است. ارتقای فرهنگ رانندگی، احترام به قوانین، رعایت حقوق دیگران در جاده و آموزش اصول ایمنی به نسل جوان می‌تواند جامعه‌ای ایمن‌تر بسازد. هر راننده با تصمیم‌های مسئولانه خود می‌تواند از بروز فاجعه‌ای انسانی جلوگیری کند.

مهندس «صادق کرمی» مسوول واحد مدیریت کاهش خطر بلایا و حوادث مرکز بهداشت شهدای انقلاب