آسم یک بیماری مزمن غیر واگیر است و علت دقیق و اصلی آن هنوز مشخص نیست، ولی آنچه که تاکنون روشن شده نشان می دهد، که آسم در اثر ترکیبی از عوامل محیطی، سبک و نحوه زندگی، ژنتیک و وراثت فرد، سابقه خانوادگی ابتلا به  انو اع آلرژی ها، تماس با عواملی چون دود سیگار، عوامل عفونی ویروسی و بعضی مواد حساسیت زا و تماس های شغلی، ممکن است سبب افزایش احتمال ابتلا به آسم گردد.

آسم یک مسئله بهداشتی برای کلیه جوامع به شمار می رود؛ بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی بیش از 300 میلیون نفر در سراسر دنیا از بیماری آسم رنج می برند؛ همچنین، سالانه حدود 300 هزار نفر به علت این بیماری جان خود را از دست می دهند و اگر اقدام فوری صورت نگیرد در طی 10 سال آینده این میزان حدود 20درصد افزایش می یابد.

همچنین ممکن است بیماری آسم در افراد بدون سابقه آلرژی نیز رخ دهد؛ تاثیر مخرب عوامل محیطی درسال های اول زندگی مانند عفونت های شدید و آلودگی محیط زندگی تاثیر بدی روی رشد و تمایز راه های هوایی دارد و ابتلا به آسم گسترش می یابد. در مواجهه با عوامل محرک، علایم بیماری بدتر می شود و منجر به آسم پایدار و افزایش خطر حملات حاد می گردد.

اگر چه آسم همه گروه های سنی را درگیر می کند اما شروع آسم در اغلب موارد از اوایل دوران کودکی است. اغلب کودکان با افزایش سن علایم کمتری خواهند داشت .

شایع ترین علایم آسم

سرفه: معمولا بیماران آسمی وچار سرفه خشک هستند، و اغلب در اواسط و اواخر شب، اوایل صبح، یا هنگام ورزش و یا مواجهه با عوامل خطر محیطی شدیدتر می شود.

تنفس همراه با خس خس: هنگام تنفس و اغلب در بازدم، بیشتر در هنگام شب و انجام ورزش نوعی صدای زیر و خس خس شنیده می شود.

تنگی نفس: اگر بیمار دچار اختلال در تنفس به صورت تنگی نفس شود، باید به عنوان یکی از علایم مشکوک به آسم بررسی گردد.

حمله آسم: وقتی شدت علایم آسم از حد معمول بیشتر شود به آن “حمله آسم” گفته می شود؛ همه حملات آسم مشابه نیستند و شدت های متفاوتی دارند؛ بعضی از آنها می توانند آنقدر شدید باشند که سبب مرگ در افراد شود، بنابراین حمله آسم از اورژانس های پزشکی است، و با درمان و کنترل روزانه آسم، پیگیری های منظم و دوری از عوامل محرک می توان از حملات بیماری جلوگیری کرد.

عوامل پیشگیری از شدت بروز آسم

تغذیه انحصاری با شیر مادر بخصوص در 6 ماه اول زندگی، خطر بروز آلرژی و آسم را در کودکان کاهش می دهد؛ همچنین برای پیشگیری از آسم بهتر است از شیر خشک یا شیر تازه گاو استفاده نشود.

از آنجا که چاقی باعث افزایش شدت علائم آسم، افزایش تعداد حملات و کنترل نامناسب آسم می شود، داشتن وزن و رژیم غذایی مناسب حائز اهمیت است.

هوای آلوده حاوی مواد شیمیایی متعددی است که موجب تشدید آسم می گردد، بنابراین توصیه می شود از تردد غیر ضروری در هوای آلوده اجتناب کنید.

نور گیر بودن مستقیم فضای خانه و فضاهای عمومی نیز از عوامل مهم کاهش حملات آسم است، چرا که اولاً آفتاب باعث کاهش مایت ها و کپک ها در بروز آسم می شود و ثانیاً باعث تولید "ویتامین دی" فعال می گردد.

همچنین از مصرف انواع شوینده ها، سفید کننده ها و جوهر نمک، در فضای بسته و بدون تهویه مناسب جدا خودداری کنید.

محبوبه دهقانی – کارشناس واحد پیشگیری از بیماری های غیر واگیر مرکز بهداشت شهدای انقلاب