با توجه به افزایش دمای هوا برخی از دانشمندان نگرانند که موج گسترده گرما در مناطقی که از تهویه مطبوع برخوردار نیستند، باعث مرگ عده زیادی از افراد شود. تحقیقات اخیر حکایت از آن دارد که آستانه تحمل گرما در انسان بسیار پایین‌تر از آن چیزی است که پیش ‌از این فکر می‌شد و این آستانه در آب‌ و هوای خشک و برای افراد مسن، پایین‌تر است.

سازمان جهانی بهداشت (WHO) درباره این مساله می‌گوید: تغییرات آب ‌و هوایی بزرگ‌ترین خطری است که سلامت بشر را تهدید می‌کند. شاید در ظاهر اغراق‌آمیز باشد اما کارشناسان نیز می‌گویند: چندان دور از ذهن نیست.

گرما به بدن شما استرس وارد می‌کند و زمانی که بدن شما استرس دارد، برای مقابله با سایر موارد مانند بیماری‌های قلبی یا تنفسی با مشکل روبه‌رو می‌شود.

توصیه های سازمان بهداشت جهانی برای پیشگیری از گرما زدگی    

.      کودکان یا سالمندان را در وسیله نقلیه پارک شده خاموش، نگه ندارید.

•         در محیط بیرون، در سایه قراربگیرید.

.          از انجام فعالیت بدنی سنگین پرهیز کنید.

•         مرتبا مایعات بنوشید و از مصرف نوشیدنی های شیرین خودداری کنید.

•         خانه های خود را خنک نگهدارید. در طول روز پنجره ها را ببندید و در صورت تابش آفتاب به داخل منزل کرکره ها را پایین بکشید.

•         در شب، هنگامی که درجه حرارت محیط بیرون کاهش مییابد پنجره ها را باز کنید، اگر در محل زندگی شما دستگاه تهویه هوا روشن است، درها و پنجره ها را ببندید.

•         پنکه های برقی ممکن است کمی در فرار از گرما کمک کننده باشند ولی در درجه حرارت بالاتر از ۵۳ درجه سانتی گراد ممکن است در پیشگیری از گرمازدگی خیلی مفید نباشند. در این حالت مصرف مایعات اهمیت زیادی دارد.

•         خود را دور از گرما نگهدارید. در خنکترین اتاق خانه (مخصوصا در هنگام شب) اقامت کنید.

•         از رفتن به محیط بیرون در طول گرمترین ساعات روز خودداری کنید.

•         دوش یا حمام آب سرد بگیرید، به جای حمام یا دوش آب سرد میتوانید از کیسه آب سرد یا حوله یا اسفنج حاوی آب سرد و شستشوی پاها استفاده کنید.

•         از لباسهای سبک، گشاد و به رنگ روشن از جنس الیاف طبیعی استفاده کنید.

•         اگر مجبور به رفتن به محیط بیرون هستید، از کلاه لبه دار بزرگ و عینک آفتابی استفاده کنید.

•         به دیگران کمک کنید. اگر فردی را میشناسید که در خطر گرمازدگی قراردارد، به او کمک کنید و حمایتش کنید. باید از افراد سالمند و بیمارانی که تنها زندگی می کنند حداقل روزانه یکبار عیادت کرد.

•         اگر فردی را میشناسید که دارو مصرف میکند، با پزشک معالج او صحبت کنید تا بتوانید به روش مناسبی درجه حرارت بدن آنها را تنظیم و تعادل مایعات را برای آنها برقرار کنید.

•        داروهایتان را در درجه حرارت کمتر از ۲۳ درجه سانتیگراد یا در یخچال نگهداری کنید ) به دستور نگهداری دارو و درجه حرارت تعیین شده روی بسته بندی یا دستورالعمل دارو توجه نمایید.

هنگام  مواجهه با فردی که دچار گرمازدگی شده است چه اقداماتی انجام دهیم

. فرد را به جای خنک منتقل کنید، مصدوم دراز بکشد و پاهای او را بالا بیاورید.

. لباس های مصدوم را درآورده، ملحفه خیس روی فرد انداخته و آب ولرم روی بیمار بپاشید. حمام گرفتن برای افراد هوشیار توصیه می شود.

. برای تسریع دفع حرارت از کولر یا پنکه استفاده کنید. از قرار دادن کیسه های یخ در کشاله ران، زیر بغل، زانو ،مچ دست و پا نیز می توان استفاده کرد.

. در صورتی که فرد هوشیار باشد می توان او را تشویق کرد تا کم کم آب یا یک نوشیدنی خنک بنوشد. محلول ORSیا محلول آب و نمک و شکر( یک قاشق چای خوری نمک با 8 قاشق چای خوری شکر در یک لیتر آب) در این شرایط مفید است .

. حوله نم دار روی پیشانی و عضلات فرد گرما زده قرار دهید ودرصورت هوشیاری می توان مصدوم را داخل وان یا لگن آب سرد قرار داد.

. به محض خنک شدن بدن فرد، عمل خنک کردن (در آب سرد یا به شکل دیگر) را متوقف کنید و اگر دمای بدن او مجدداً افزایش یافت، عمل خنک کردن را مجدد شروع کنید.

. ماهیچه های گرفته و گرمازده فرد را ماساژ دهید.

. اگر نشانه های گرمازدگی بهبود نیافت یا وخیم تر شد، بیمار را سریعا به مرکز درمانی منتقل کنید.

. بهتر است در هنگام سفر در گرمای تابستان علاوه بر نوشیدن آب ، چند عدد خیار و نمک در اختیار کودکان قرار دهید.

. شربت آبلیمو و خاک شیر و دوغ  تامین کننده  آب و املاح از دست رفته بدن  هستند. نوشیدن نوشابه در گرما مناسب نیستند.

. کیسه آب سرد را روی گردن، شانه و کشاله ران او قرار دهید ،مرتبا  او را باد بزنید و آب سرد ( ۲۳ تا ۵۳ درجه سانتیگراد) را به بدن او اسپری کنید. درجه حرارت بدن او را اندازه بگیرید.

. از دادن هرگونه داروی تب بر مانند استامینوفن به فرد خود داری کنید. اگر فرد فاقد هوشیاری است، او را به پهلو بخوابانید.

. یکی از اعضاء خانواده شما یا فردی که تحت حمایت شما قرار دارد، پوست خشک و داغ داشت یا دچار هذیان، تشنج و یا عدم هوشیاری شد، سریعا با اورژانس تماس بگیرید.

«صادق کرمی» کارشناس مسوول کاهش خطر بلایا و حوادث مرکز بهداشت شهدای انقلاب