25 الی 31 می‌ برابر با 4 الی 10 خرداد در تقویم سلامت جهانی با عنوان «هفته جهانی تیروئید» با شعار«مادر؛ کودک؛ ید» (Mother Baby Iodine)   نامگذاری شده است. تیروئید یک غده کوچک در جلوی گردن است که با تولید هورمون تیروئید، در تنظیم متابولیسم بیشتر سلول های بدن و همچنین در رشد و نمو فیزیکی و تکامل سیستم عصبی انسان نقش حیاتی دارد.

اهمیت بیولوژیکی ید، شرکت در ساختمان هورمون های تیروئید است. کمبود ید عملکرد تیــروئیـد را دچار اختلال می کند، و دریافت ناکافی ید در زمان بارداری ممکن است سبب بروز عوارض در مادر و اختلال تکاملی سیستم عصبی جنین و نوزاد شود.

خوراکی‌های یددار مصرف کنید

یکی از عوامل ایجاد اختلال در عملکرد تیروئید، کاهش دریافت ید به‌صورت روزانه است. به همین دلیل هم بسیاری از کشور‌ها اقدام به یددار کردن نمک طعام کرده‌اند تا بتوانند کمبود دریافت ید را از این طریق جبران کنند.

اگر دچار اختلالات تیروئیدی نیستید و می‌خواهید غده تیروئید شما به‌خوبی عمل کند، بهتر است مصرف منظم خوراکی‌های حاوی ید را کنار استفاده از نمک یددار در برنامه غذایی داشته باشید. خوراکی‌های یددار شامل مواردی مانند انواع ماهی بخصوص ماهی اب شور و ساردین ، میگو، و انواع غذا‌های دریایی می‌شوند.

ید موجود در میوه ها و سبزیجات به ید موجود در خاک  و همچنین ید موجود در شیر و تخم مرغ به غذای دام بستگی دارد.

خوراکی‌های حاوی سلنیوم مصرف کنید

 از دیگر ریزمغذی‌های تاثیرگذار بر بهبود عملکرد تیروئید می‌توان به ماده معدنی سلنیوم اشاره کرد. سلنیوم  هورمون های تیروئیدی را فعال می کند تا بدن بتواند از آنها استفاده کند؛ علاوه بر این سلنیوم خاصیت آنتی اکسیدانی که دارد که غده تیروئید را از اسیب رادیکال های ازاد حفظ میکند و در کم کاری تیروئید کمک کنده می باشد.

 از این‌رو، محققان توصیه می‌کنند که دریافت سلنیوم از طریق مواد غذایی حاوی آن را در رژیم غذایی هفتگی داشته باشید  خوراکی‌هایی مانند بادام‌زمینی، بادام درختی، انواع گوشت قرمز ،  انواع گوشت پرندگان  ، ماهی تن و تخم مرغ و حبوبات حاوی سلنیوم هستند.

به این نکته باید توجه داشته باشید صرف خودسرانه مکمل سلنیم به هیچ وجه توصیه نمی شود زیرا مقادیر بالای دریافت سلنیوم میتواند برای بدن سمی باشد.

منابع غذایی حاوی روی را فراموش‌نکنید

از دیگر ترکیبات مفید برای بهبود در عملکرد تیروئید می‌توان به ماده معدنی روی یا همان زینک اشاره کرد. برخی تحقیقات نشان می‌دهند افرادی که روی کافی در رژیم غذایی روزانه‌شان ندارند، بیشتر در معرض ابتلا به کم‌کاری تیروئید قرار می‌گیرند؛ به همین دلیل هم توصیه می‌شود که برای بهبود در عملکرد تیروئید، مصرف منابع غذایی حاوی روی را فراموش نکنید؛ انواع گوشت پرندگان، گوشت قرمز، تخم‌مرغ، شیر و لبنیات و غلات پوست گرفته نشده حاوی روی هستند.

دور فست‌فود‌ها و فراورده‌های گوشتی خط بکشید

فست‌فود‌ها و فرآورده‌های گوشتی سرشار از نمک هستند، اما تقریبا هیچ کدام از صنایع تولید فراورده‌های گوشتی یا رستوران‌ها از نمک یددار برای تولید و طبخ محصولات خودشان استفاده نمی‌کنند یا ید نمک بعلت حرارت های بالا ازبین میرود  بنابراین شما با مصرف فراورده‌های گوشتی مختلف مانند سوسیس، کالباس، همبرگر و... یا غذا‌های فست‌فودی و رستورانی، حجم بالایی از سدیم بدون دریافت ید را وارد بدن می‌کنید.

زمانی که میزان سدیم دریافتی در بدن بالا می‌رود، میزان التهابات بدنی هم افزایش پیدا می‌کند بنابراین هم عملکرد سیستم ایمنی بدن مختل می‌شود و هم ترشح هورمون تیروئید با مشکلاتی مواجه می‌شود؛ به همین دلیل هم افرادی که به مصرف مداوم فراورده‌های گوشتی یا غذا‌های آماده، رستورانی و فست‌فودی عادت دارند، بیشتر از سایر افراد در معرض ابتلا به اختلال عملکرد تیروئید قرار می‌گیرند.

هچنین در غذاهای فراوری شده مانند سوسیس و کالباس نیترات به مقدار زیادی وجود داردکه باعث میشود غده تیروئید بیش از اندازه ید جذب کند  و به مرور زمان باعث پرکاری تیروئید می شود.

استفاده از ادویه جات

برخی ادویه ها و گیاهان داراری خاصیت ضدالتهابی هستند و برای محافظت و متعادل کردن عملکرد تیروئید تاثیرگذار باشد؛ که می توان با اضافه کردن متعادل زردچوبه، فلفل سبز و فلفل سیاه علاوه و بهبودی طعم غذا و کاهش مصرف نمک به افزایش محتوای انتی اکسیدانی غذای خود کمک کنید.

 اسیدهای چرب مفید

چربی هایی که به طور طبیعی در دانه ها و غذاهای فراوری نشده وجود دارد، می تواند باعث کاهش التهاب شود، استفاده از این چربی ها در پرکاری تیروئید به تعادل هورمون های تیورئیدی کمک می کند، مانند: روغن بذر کتان ، روغن زیتون ، روغن افتابگردان و  انواع مغزها.

 سیستم ایمنی بدن را در برابر ویروس کرونا تقویت کنید

یکی از مشکلات افراد مبتلا به اختلالات عملکرد تیروئیدی، این است که معمولا سطح استرس اکسیداتیو و التهاب در بدن آن‌ها بالاست؛ از این‌رو، احتمال افت عملکرد سیستم دفاعی در بدن آن‌ها وجود دارد.

 متخصصان غدد و متخصصان تغذیه توصیه می‌کنند که افراد مبتلا به اختلالات عملکرد تیروئید حتما با پیروی از یک الگوی غذایی سالم، سطح استرس اکسیداتیو و التهاب را در بدن کاهش دهند، تا باعث بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن در برابر عوامل ویروسی یا عفونی مانند کووید-19 شوند.

یک برنامه غذایی سالم برای بیماران مبتلا به اختلالات عملکرد تیروئیدی، برنامه‌ای است که مصرف سبزی‌ها و میوه‌های تازه به‌صورت فراوان در آن وجود داشته باشد؛ از خوراکی‌های کاهش‌دهنده التهاب مانند روغن زیتون، ماهی، کنجد و گردو در آن استفاده شود؛ غلات سبوس‌دار جای غلات آرد سفید را در این رژیم بگیرند، مصرف لبنیات کم‌چرب در برنامه روزانه گنجانده شود و کمترین میزان از چربی‌های حیوانی، روغن‌های جامد، غذا‌های سرخ‌کردنی، قند، شکر، خوراکی‌های حاوی قند و شکر و غذا‌های شور در آن استفاده شود.

نرگس نسیمی – کارشناس واحد بهبود تغذیه مرکز بهداشت شهدای انقلاب

 پایان خبر