سلامت روان چیزی بیش از عدم وجود اختلالات یا بیماری‌های روانی است؛ به عبارتی سلامت روان حالتی از «به زیستی» – زیستن در شرایطی بهتر است که در آن فرد به توانایی‌های خود پی می‌برد و می‌تواند با استرس‌های عادی زندگی کنار بیاید، بر اطرافیان و دوستان خود اثرگذار باشد و همچنین نقش‌‌های اجتماعی‌‌اش را به خوبی ایفا کند. ‌

گامهایی در جهت ارتقای سلامت روان

- تعادل عاطفی و ذهنی

برای دستیابی به تعادل عاطفی و ذهنی، خودآگاهی و کنترل هیجانات از اهمیت بالایی برخوردار است؛ فرد باید قادر باشد احساسات خود را به خوبی شناسایی کند و به جای سرکوب یا انکار آن‌ها، با روش‌های سالم مانند صحبت کردن، مدیتیشن یا نوشتن درباره احساساتش، به مدیریت آنها بپردازد.

- کنترل استرس

استرس بخشی از زندگی روزمره است و نمی‌توان آن را به‌طور کامل از بین برد، اما می‌توان آن را به شکلی مدیریت کرد که تأثیر مخربی بر ذهن و جسم نگذارد. تکنیک‌هایی مانند مدیتیشن، تمرینات تنفسی، ورزش منظم و داشتن زمان برای استراحت و تفریح به فرد کمک می‌کنند تا استرس‌های خود را کاهش داده و سلامت روان خود را تقویت کند

- روابط اجتماعی سالم

داشتن ارتباطات معنادار با دیگران باعث می‌شود که فرد احساس تعلق و امنیت بیشتری داشته باشد و بتواند بهتر با چالش‌ها و استرس‌های زندگی کنار بیاید.

- خودآگاهی و خودپذیری

خودآگاهی به معنای شناخت دقیق از احساسات، افکار، ارزش‌ها و رفتارهای خود است. فردی که خودآگاه است، می‌تواند تصمیم‌گیری‌های بهتری داشته باشد و در مواجهه با چالش‌های زندگی، پاسخ‌های سازنده‌تری ارائه می دهد.

خودپذیری، یعنی پذیرفتن خود با تمام نقاط قوت و ضعف است؛ خودپذیری منجر به پذیرش دیگران نیز می‌شود. افرادی که خود را به‌طور کامل می‌پذیرند، کمتر درگیر قضاوت یا انتقاد از دیگران می‌شوند و می‌توانند با همدلی و درک بیشتری با اطرافیان خود ارتباط برقرار کنند.

- نقش سلامت روان در توانایی حل‌مسئله

توانایی حل مسئله یکی از مهارت‌های کلیدی در حفظ سلامت روان است؛ این مهارت ها شامل شناسایی مشکل، تجزیه و تحلیل آن، و یافتن راه‌حل‌های مناسب است. افرادی که توانایی حل مسئله قوی‌تری دارند، معمولاً در مدیریت استرس و بهبود کیفیت زندگی موفق‌تر هستند.

- جستجوی کمک در زمان نیاز

جستجوی کمک در زمان نیاز یکی از جنبه‌های مهم حفظ سلامت روان است که نشان‌دهنده آگاهی فرد از محدودیت‌ها و چالش‌های خود است. وقتی افراد احساس می‌کنند که نمی‌توانند به تنهایی با مشکلات روانی یا احساسی خود مقابله کنند، مراجعه به متخصصان مانند روان‌شناسان یا مشاوران می‌تواند به آن‌ها کمک کند.

- خودمراقبتی

خودمراقبتی به معنای توجه به نیازهای جسمی، روانی و عاطفی خود است. این مفهوم شامل فعالیت‌ها و اقداماتی است که به فرد کمک می‌کند تا از خود در برابر استرس‌ها و چالش‌های زندگی محافظت کند. خودمراقبتی می‌تواند شامل عادات روزانه‌ای مانند خواب کافی، تغذیه سالم، ورزش منظم و استراحت باشد که همگی به تقویت جسم و روان کمک می‌کنند.

در مجموع، سلامت روان به عنوان یکی از ارکان اصلی کیفیت زندگی، تحت تأثیر مجموعه‌ای از عوامل و مهارت‌ها قرار دارد که شامل: تعادل عاطفی، کنترل استرس، روابط اجتماعی سالم، خودآگاهی، خودپذیری، توانایی حل مسئله، جستجوی کمک در زمان نیاز، خودمراقبتی و خواب کافی است. هر یک از این عناصر به نوعی با یکدیگر مرتبط بوده و در کنار هم به بهبود و حفظ سلامت روان کمک می‌کنند.

ندا محمدی کارشناس واحد سلامت روان مرکز بهداشت شهدای انقلاب