پروبیوتیک ها مکمل های غذایی حاوی میکروارگانیسم های زنده ای هستند که برای سلامتی میزبان مفید می باشند. بر اساس تعریف جدید ارائه شده توسط FAO/WHO پروبیوتیک ها میکروارگانیسم های زنده ای هستند که اگر در مقادیر کافی تجویز گردند اثرات مفید سلامتی بر روی میزبان خواهند داشت.

پروبیوتیک‌ها نیز توده فعال و زنده از میکروب‌هایی هستند که با حضور در دستگاه گوارش موجب تقویت، رشد و یا فعالیت جمعیت میکروبی مفید مقیم روده‌ها و به ویژه روده بزرگ شده و در نهایت موجب حفظ سلامتی این دستگاه و سایر سیستم‌های بدن می‌شوند؛ آنها نیز به طور مشخص میزان و راندمان جذب مواد معدنی به ویژه کلسیم و منیزیم از لوله گوارش را افزایش داده و خطر چاقی و نیزدیابت نوع 2 را کم می‌کنند.

در بین محصولات لبنی، افزودن پروبیوتیک ها به ماست معمول تر است، اما باید توجه داشت که انواع ماست کم چرب که با پروبیوتیک ها غنی می شوند در مقایسه با ماست های پر چرب سالم ترند؛ ماست پرچرب بدلیل داشتن چربی حیوانی موجب افزایش کلسترول بد خون و هم جنین اضافه وزن و چاقی می شود.

آیا پروبیوتیک ها برای کودکان بی خطر هستند؟

پروبیوتیک ها ممکن است به هضم بهتر غذا، پیشگیری از بیماری های عفونی روده ای و حتی حفظ وزن کمک کنند؛ همچنین در کودکانی که با مشکلات گوارشی مانند یبوست، بیماری التهابی روده، سندرم روده تحریک پذیر و اسهال عفونی واجهه هستند نیز موثر است.

پروبیوتیک ها ممکن است به تسکین یبوست حاد، قولنج و رفلاکس در نوزادان و کودکان سالم کمک کنند؛ همچنین ممکن است به پیشگیری از عفونت های ثانویه و اسهال در کودکانی که از آنتی بیوتیک استفاده می کنند و به پیشگیری از اگزما و آلرژی در برخی از کودکان کمک کنند.

اگرچه پروبیوتیک برای کودکان بی خطر است، با این حال به والدین توصیه می شود به کودکان زیر یک سال پروبیوتیک داده نشود؛ تاکید می شود هیچ دوز تعیین شده ای برای کودکان وجود ندارد؛ همچنین برای کودکانی که به شدت بیمار هستند یا سیستم ایمنی ضعیفی دارند، باید قبل از مصرف پروبیوتیک و تعیین مقدار دوز آن، با متخصص کودکان مشورت کنید.

لازم به ذکر است، شیر مادر حاوی پروبیوتیک و پری بیوتیک است. این کربوهیدرات های تخصصی فقط در شیر مادر ظاهر می شوند و رشد باکتری های سالم را افزایش می دهند؛ برخی از شیرخشک ها نیز شامل پروبیوتیک ها و HMO ها هستند که به ساخت میکروبیوم نوزاد کمک می کنند.

مکمل ها یا مواد غذایی! کدام بهتر است؟

برای کودکان بزرگتر، رژیم غذایی سالم مانند میوه های تازه، سبزیجات و ماست، به بهبود عملکرد روده و سلامت کلی بدن کمک می کنند. کودکان باید از غذاهای چرب یا نوشیدنی های شیرین که نه تنها به سلامت روده بلکه به سلامت کلی آسیب می زنند، اجتناب کنند.

علاوه بر این، مصرف آنتی بیوتیک در کودکان را کاهش دهید؛ آنتی بیوتیک ها می توانند باکتری های مفید روده را از بین ببرند. قبل از درخواست آنتی بیوتیک، مطمئن شوید که کودک یک عفونت باکتریایی دارد، چرا که عفونت ویروسی نیاز به آنتی بیوتیک ندارد.

مواد غذایی پروبیوتیک مانند ماست را به رژیم غذایی کودک خود اضافه کنید تا میکروبیوم او را سالم نگه دارد. اگر کودک ماست دوست ندارد، سعی کنید از آن به جای سس مایونز در ساندویچ مورد علاقه اش استفاده کنید یا روی سیب زمینی پخته شده بریزید.

دریافت مواد مغذی از غذاهای کامل معمولا بهترین راه است، اما در مورد پروبیوتیک ها، ممکن است کودک نتواند به تنهایی از غذا به اندازه کافی دریافت داشته باشد. پروبیوتیک‌های موجود در مواد غذایی ممکن است در فرآیندهای تولید و ذخیره‌سازی زنده نمانند.

مکمل ها را نیز تنها از طریق تجویز پزشک تهیه کنید، و قبل از استفاده حتما به تاریخ انقضا و شرایط نگه داری نیز دقت کنید.

اعظم زمانی – کارشناس ارشد رژیم درمانی واحد بهبود تغذیه مرکز بهداشت شهدای انقلاب