در حال حاضر اولین علت مرگ و میر در کشور بیماری های غیر واگیر است. طبق آمار سازمان بهداشت جهانی 63 درصد علل مرگ و میر های دنیا مربوط به بیماری های غیر واگیر است. بیش از 9 میلیون مرگ مرتبط با بیماری های غیر واگیر در سنین زیر شصت سال رخ می دهد؛ آلودگی هوا، دخانیات ، الکل و رژیم غذایی ناسالم (موادغذایی سرشار از روغن ، شکر و نمک ) از عوامل ایجاد بیماری های غیر واگیر هستند؛ بر اساس شواهد موجود، 76 درصد علل مرگ ومیرها ناشی از بیماری های غیر واگیر از جمله سرطان ها، دیابت نوع 2 ، بیماری های قلبی و عروقی و یکی از علل اصلی ابتلا به بیماری ها اضافه وزن و چاقی است.

بر اساس آمار 52 درصد علل مرگ ومیرها ناشی از 4 بیماری شایع سرطان ها، دیابت نوع 2 ، بیماری های قلبی و عروقی و بیماری های مزمن تنفسی هستند، که علت اصلی ابتلا به  این چهار بیماری مهم  اضافه وزن و چاقی است.

طبق آخرین آمار که مربوط به  2011 است میزان شیوع  چاقی و اضافه وزن در ایران بیش از 48 درصد است که ایجاد چنین روندی ناشی ازالگوی نامناسب تغذیه ای  است . الگویی که  به دلیل فاکتورهایی همچون  مصرف چربی زیاد،  شیرینی و نمک زیاد و مصرف کم فیبر، میوه ها و سبزیجات  ایجاد شده است.

طبق بررسی های انجام شده ما ایرانی ها در مصرف چربی، نمک و شکر رکورد داریم، به طوری که سرانه مصرف نمک هر ایرانی در روز حدود 10 گرم نمک است، این در حالی است که حداکثر میزان مورد استفاده نمک در روز بایستی کمتر از 5 گرم یا یک قاشق مربا خوری باشد؛ همچنین سرانه مصرف قند و شکر ایرانیان 66 گرم است که میزان مطلوب آن در سبد غذایی کمتر از 6 قاشق چایخوری در روز می باشد.

برای پیشگیری و کنترل اضافه وزن، چاقی و بیماری هایی همچون دیابت، فشارخون، انواع سرطان ها و بیماری های قلبی و عروقی لازم است  که همیشه در مصرف میزان مواد قندی و شیرین، مواد غذایی پر نمک، شور و چرب احتیاط کنیم؛ از جمله در مناسبت ها بخصوص در شب یلدا که می توان با توصیه های زیر میزان دریافت این مواد را کاهش داد:

1 - مواد قندی و شیرین، چرب و پر نمک که سه عامل خطر مهم چاقی، دیابت، چربی و فشار خون بالا هستند،  همیشه باید کم مصرف شوند حتی در شب یلدا.

2 - پرخوری در شب یلدا بجز اختلالات سوءهاضمه به دلیل اضافه دریافت انرژی می تواند منجر به اضافه وزن و چاقی شود.

3 - از خرید و مصرف آجیل های شور خودداری کنید و در عوض از آجیل های تفت داده نشده و خام  و به مقدار کم استفاده کنید.

4 - باید توجه کرد با اینکه چربی موجود در آجیل از نوع مضر نیست، اما دارای کالری بالایی است بنابر این برای جلوگیری از افزایش وزن در خوردن آن باید اعتدال رعایت شود.

 5 - اگر چاق هستید و یا مایل نیستید دچار اضافه وزن شوید، توصیه می‌شود آجیل را در حد اعتدال  قبل از غذا مصرف کنند، چرا که  به دلیل دارا بودن فیبر باعث پرشدن حجم معده و در نتیجه باعث  احساس سیری در شما می‌شود و در نتیجه غذای کمتری می خورید .

6 - افراد دیابتی در شب یلدا به جای مصرف توت، کشمش و انجیر، از مغز دانه هایی همچون گردو، فندق، پسته و بادام زمینی استفاده کنند. همچنین افراد دیابتی بهتر است حداکثر سه واحد میوه مثل یک قاچ متوسط هندوانه یا یک عدد خرمالو متوسط یا نصف لیوان انار در طول روز  استفاده کنند.

7 - افراد مبتلا به فشار خون هم از مصرف آجیل های نمکی خودداری کنند؛ مبتلایان به فشار خون از مصرف میوه های این شب همچون  هندوانه، خرمالو و انار در حد اعتدال غافل نشوند چرا که این میوه ها سرشار از پتاسیم است که به کنترل و کاهش  فشار خون کمک می کنند.

8 - یکی از تنقلات شب یلدا میوه های خشک هستند، این میوها سرشار از ویتامین هایی همچون ویتامین های گروه  B و A  نیز املاحی مثل کلسیم، آهن، منیزیم، فسفر، پتاسیم، سدیم، مس و منگنز هست. به یاد داشته باشید یک چهارم لیوان میوه خشک تقریباً 60 کیلو کالری انرژی دارد، بنابراین در مصرف آن زیاده روی نکنید.

نسیم بهادری، کارشناس واحد بهبود تغذیه مرکز بهداشت شهدای انقلاب