افسردگی شایع ترین و مهم ترین بیماری روانپزشکی در بین گروه بزرگسال در ایران است و به علت شیوع زیاد آن در اغلب کشورهای دنیا، هم اکنون این بیماری به لحاظ شیوع بیماری در رده چهارم جهان قرار دارد.

افسردگی در خانم ها 2برابر بیشتر از آقایان دیده می شود؛ اما امروزه به دلایل مختلف آمار افسردگی در میان جوانان رو به افزایش است و در ایران نیز سیر صعودی داشته است.

مطالعاتی که تاکنون در ایران درباره افسردگی انجام شده بیانگر این است که بیش از 20درصد از جامعه بزرگسال دچار نوعی اختلال روانی از جمله افسردگی هستند؛ بر اساس آمارهای موجود افسردگی بیشترین بار بیماری‌ها را در بین زنان و دومین بار بیماری را در بین مردان پس از حوادث به خصوص حوادث ترافیکی به خود اختصاص می‌دهد.

افسردگی، یکی از اختلالات خلقی است که با درجات مختلف از غمگینی، یاس، ناامیدی، تنهایی، شکست و تردید و احساس گناه همراه است، تا حدی که آن را به عنوان سرماخوردگی روانی نام می‌برند.

 این بیماری توانمندی انسان را در رفتار و عملکرد، تفکر و احساس تحت تأثیر قرار می‌دهد، فرد به نوعی منزوی و گوشه‌گیر می‌شود و ارتباط او با اطرافیان کاهش می‌یابد.

دامنه اختلال افسردگی از احساس ناتوانی، بی‌کفایتی و بی‌میلی به زندگی شروع شده و در مراحل بالاتر و گذشت زمان به پوچی و خودکشی سوق داده می‌شود. دو سوم بیماران نیز، افکار خودکشی داشته و 10 تا 15 درصد نیز اقدام به خودکشی می کنند.

 گاهی به دلیل عدم وجود انرژی کافی جهت خودکشی، بیماران پس از شروع درمان و کسب انرژی، دست به این عمل می زنند که  خودکشی متناقض نام دارد.

افراد افسرده احساس ناتوانی و کرختی دارند و در بعضی مواقع نیز احساس توانمندی، حرکت مضاعف، بی‌قراری و انرژی حرکتی زیادی از خود نشان می‌دهند؛ این افراد معمولاً به زندگی امیدوار نیستند، آینده را تاریک و تمام شده می‌بینند، قدرت کلام آنها ضعیف شده، و در فعالیت‌های اجتماعی حضور کمتری دارند.

علایم افسردگی

اگر  فردی  5  (یا  تعداد بیشتری )  از  نشانه های زیر در طول مدت 2 هفته داشته باشد و الزاما از بین این 5 نشانه، دو نشانه خلق افسرده و فقدان علاقه یا لذت بارز باشد، می توان گفت این فرد از افسردگی رنج می برد.

                                                        1 - نشانه‌های عاطفی‌:

_ احساس گناه دارند و خود را بی‌ارزش و بی‌کفایت می‌دانند.
_ دارای احساس ترس و اضطراب و دلهره و بی‌قراری می‌باشند.
_ زودرنج، غمگین و بی‌حوصله‌اند و اغلب  اوقات خلق‌شان گرفته است.

2- نشانه های جسمی‌:

_احساس خستگی دائمی می کنند و سعی دارند کارها را به تأخیر بیاندازند.           
_اختلال درخواب (پرخوابی یا کم‌خوابی) وخوردن (کم‌خوری یا پرخوری همراه با کاهش یا افزایش شدید وزن) پیدا می‌کنند.
_ از مشکلات بدنی مثل درد معده، حالت تهوع، سردرد و... صحبت می‌کنند بدون آن که علائم بیماری جسمی در آنان دیده شود.

3 - نشانه‌های اجتماعی و ارتباطی‌

_در ارتباط اجتماعی با دیگران ضعیف هستند و معمولاً گوشه‌گیری می‌کنند.
_نسبت به ظاهر و آراستگی خود توجه ندارند.    
_در صورت عدم موفقیت، خود را مسئول ناکامی و شکست می‌دانند.

4- نشانه‌های شناختی‌

_نگرانی و دلواپسی شدید ذهنی نسبت به سلامتی خویش دارند.            
_در تصمیم‌گیری، ضعیف عمل می‌کنند.
_کاهش تمرکز و درک دارند.     
_افکار و احساس خودکشی در سر دارند.

همچنین عوامل موثر بر کاهش افسردگی را می توان، به تنفس عمیق، آرام سازی یا ریلکسیشن، تصویرسازی ذهنی یا رویاپردازی، ورزش، فعالیت های فیزیکی ( هنری / کشاورزی و...)، انجام کارهای مورد علاقه و سرگرم کننده، گوش دادن به موسیقی آرام یا مطالعه کتاب، تمرکز روی جنبه های خوشایند زندگی و نهایتا تمرکز روی نقاط قوت و موفقیت های فرد می باشد.

راضیه جامعی- کارشناس سلامت روان مرکز بهداشت شهدای انقلاب