عملکرد غده تیروئید بر روی قسمت‌های مختلف بدن انسان تاثیرگذار است و همین باعث می‌شود تا کم کاری و پرکاری تیروئید به عنوان یک عامل و بیماری مهم مورد توجه قرار بگیرد؛ این تاثیر در دوران بارداری نیز بر روی مادر و جنین مشهود است و در واقع بسیاری از مادرانی که مشکل تیروئید دارند نگران این هستند که تیروئید در بارداری تا چه حد و چگونه می تواند بر روی جنین اثرگذار باشد.

هورمون تیروئید تاثیر زیادی بر روی متابولیسم و رشد بدن دارد؛ این هورمون در سه ماهه اول بارداری برای جنین لازم و ضروری است، بنابراین قبل و بعد از بارداری باید سطح هورمون تیروئید را کنترل کرد؛ از آنجایی که در کم کاری و یا پرکاری تیروئید تنظیم سطح هورمون دچار اختلال شده، تاثیراتی را بر روی جنین خواهد داشت و درمان بیماری‌های تیروئید اهمیت بسیار بالایی دارد.

نقش هورمون تیروئید بر روی جنین

جنین تا ۱۲ هفتگی قادر به تولید هورمون تیروئید نیست و این هورمون توسط جفت از بدن مادر به او منتقل می شود، و از ۱۲ هفتگی تا تقریبا بین ۱۸ تا ۲۰ هفتگی جنین به تنهایی قادر به تولید هورمون هست ولی میزان این هورمون به اندازه کافی نیست و از این رو بدن مادر و هورمون تیروئیدی که تولید می کند برای جنین بسیار مهم است؛ رشد سیستم عصبی و مغز جنین تحت تاثیر این هورمون است و نبود این هورمون در سه ماهه اول می تواند باعث کند ذهنی شود و در مواردی کم کاری تیروئید منجر به تولد نوزاد نارس، نوزاد مرده و یا باعث پاره شدن جفت می شود.

علائم کم کاری تیروئید در بارداری

علائمی مانند خستگی و افزایش وزن می توانند نشان دهنده کم کاری تیروئید باشند ولی اینها علائمی است که در یک بارداری طبیعی نیز اتفاق می افتد، در حقیقت علائم کم کاری تیروئید بستگی زیادی به میزان کمبود هورمون در بدن دارد، ولی به طور کلی برخی علائم را همچون افزایش وزن، افزایش سطح کلسترول، خستگی، افسردگی، کاهش ضربان قلب، مشکلات حافظه، خشکی پوست، یبوست، تورم پا، گرفتگی عضلات نام برد.

شایع‌ترین دلایل کم کاری تیروئید در بارداری

شایع‌ترین علت کم کاری تیروئید بارداری بیماری خودایمنی "هاشیموتو" است، که ممکن است اولین تجربه تیروئیدیت در مادر باردار باشد و یا در گذشته نیز آن را تجربه کرده است و درمان کافی برای آن انجام نشده است؛ همچنین یکی دیگر از دلایل، درمان هایی است که به واسطه پرکاری تیروئید در مادر انجام شده است، به بیان دیگر مادر در گذشته پرکاری تیروئید داشته و تحت درمان قرار گرفته است و داروهای ضد تیروئیدی به مقدار بیشتر از حد مصرف نموده و باعث کم کاری تیروئید شده است.

خطرات کم کاری تیروئید در مادر باردار

کم کاری تیروئید درمان نشده و یا عدم توجه کافی به میزان هورمون لازم در بارداری خطراتی را برای مادر به دنبال دارد؛ افزایش خطر سقط جنین، کم خونی، پره اکلامپسی، خونریزی پس از زایمان، میوپاتی (درد عضلانی و ضعف) و نارسایی احتقانی قلب از جمله این خطرات است، و این عوارض بیشتر در مادرانی با کم کاری تیروئید شدید بروز می کند. (پایان بخش اول)

الهام رضائیان فر – کارشناس پیشگیری از بیماری های غیر واگیر مرکز بهداشت شهدای نقلاب