مرکز بهداشت شهدای انقلاب
بدانیم و اقدام کنیم؛ کبد چرب، بیماری خاموش در کودکان چاق
شیوع کبد چرب در کودکان چاق نسبت به کودکان با وزن طبیعی، بالاتر است؛ با تغییر شرایط زندگی طی دهه های اخیر بروز چاقی بصورت نگران کننده ای در اغلب جوامع بشری رو به افزایش است و کودکان و نوجوانان نیز از این پدیده مستثنی نبوده اند.
شیوع کبد چرب در کودکان چاق نسبت به کودکان با وزن طبیعی، بالاتر است؛ با تغییر شرایط زندگی طی دهه های اخیر بروز چاقی بصورت نگران کننده ای در اغلب جوامع بشری رو به افزایش است و کودکان و نوجوانان نیز از این پدیده مستثنی نبوده اند.
تغییر شیوه زندگی به خصوص کاهش تحرک بدنی نقش موثری در افزایش ابتلا به این بیماری دارد. کبدچرب یکی از اختلالات مزمن کبدی است که همراه با تجمع چربی در کبد به میزان بیش از 5 درصد وزن کبد، ایجاد می شود؛ بی تحرکی، رژیم غذایی نامناسب، چاقی (بخصوص چاقی شکمی)، دیابت نوع دو و افزایش چربی خون از جمله مهمترین علل ابتلا به کبد چرب محسوب می شوند.
همچنین برخی بیماران مبتلا به کبد چرب با وجود چاقی شکمی و مقاومت به انسولین، ممکن است وزن طبیعی داشته باشند، که این گروه از بیماران از رژیم غذایی ناسالمی پیروی می کنند.
کبد چرب معمولا یک بیماری خاموش است و بخصوص در مراحل اولیه نشانهای ندارد، و زمانی که بیماری پیشرفت کند، میتواند باعث علایمی همچون خستگی، کاهش وزن و یا کاهش اشتها، ضعف، تهوع،گیجی، مشکل در تصمیم گیری و یا تمرکز، درد در مرکز و یا سمت راست قسمت بالایی شکم و بزرگ شدن کبد می شود.
توصیههای تغذیهای به والدین برای کنترل کبد چرب در کودکان
1– مصرف نانهای سبوسدار (نان سنگک،نان بربری و ..)در رژیم غذایی کودک به جای نانهای بدون سبوس
2- محدود کردن مصرف انواع نوشیدنی های شیرین (چای شیرین، نوشیدنی های گازدار، آب میوه های صنعتی، شیرهای طعم دار)، بیسکوئیت ها، شیرینی ها و کیک ها ی خامه ای و شکلاتی، انواع شکلات ها، و بستنی ها
3-استفاده از روغن های مایع مثل روغن زیتون، آفتابگردان و روغن ذرت بجای روغن های جامد، کره، مارگارین و چربی های حیوانی
4-جایگزین نمودن غذاهای بخارپز، آب پز و تنوری به جای سرخ شده
5- استفاده از لبنیات کم چرب به جای لبنیات پرچرب
6- کاهش مصرف سس مایونز و جایگزین نمودن سس سالاد سالم با استفاده از ماست کم چربی، آبلیمو، سرکه و یا آب نارنج و سبزی های معطر و روغن زیتون
7-کاهش مصرف خامه، سرشیر، پنیرخامه ای، کره، ماست پر چرب و خامه ای، غذاهای سرخ شده، انواع شیرینی های خامه ای، شیر پرچرب و بستنی
8- استفاده از آب آشامیدنی سالم به عنوان بهترین نوشیدنی برای رفع تشنگی و تامین مایعات مورد نیاز کودک
9- محدود کردن استفاده از میان وعده های غذایی با ارزش تغذیه ای کم نظیر فرآورده های غلات حجیم شده، شکلات، چیپس، پاستیل، چوب شور، آب نبات و....
10- محدود کردن مصرف انواع فست فودها و غذاهای آماده پرچرب و شور و جایگزین نمودن غذاهای سنتی با ارزش تغذیه ای مناسب
11- استفاده از انواع سبزی ها و میوه های متنوع، رنگارنگ و معطر در وعده های غذایی اصلی مانند انواع سالادها، آش ها، خورشت ها، سوپ ها و خوراک سبزیجات
12- توجه به کاهش وزن کودکان چاق با تشویق آنها به پیروی از یک رژیم غذایی زیر نظر متخصص تغذیه
در پایان انجام روزانه یا هفتگی ورزش هایی از قبیل پیاده روی، شنا یا دوچرخه سواری به همراه رژیم غذایی در بهبود کبد چرب بسیار موثر است. همچنین ورزش باعث کاهش خطر دیابت، فشار خون بالا و چربی خون بالا می شود که همگی از جمله عوامل خطر کبد چرب محسوب می شوند؛ ورزش باعث کاهش میزان آنزیم های کبدی در سرم بیماران مبتلا به کبد چرب می شود، حتی افزایش اندک در میزان فعالیت بدنی روزانه نیز باعث بهبود آنزیم های کبدی می شود.
اعظم زمانی کارشناس تغذیه واحد بهبود تغذیه مرکز بهداشت شهدای انقلاب
نظر دهید