در سراسر جهان، مردم بسته به شرایط جغرافیایی و سبک زندگی خود، یک منبع اصلی کربوهیدرات را برای تأمین انرژی روزانه انتخاب می‌کنند؛ در ایران نیز از گذشته‌های دور، گندم و نان حاصل از آن بخش جدایی‌ناپذیر سفره ایرانیان بوده است؛ از همین رو، کیفیت و سلامت آرد و نان مصرفی نقش مهمی در ارتقای سلامت جامعه و پیشگیری از بروز بسیاری از بیماری‌های غیرواگیر دارد.

براساس گزارش جهانی بار بیماری‌ها در سال ۲۰۱۹، سه مورد از ۱۵ عامل اصلی مرگ زودهنگام به عوامل مرتبط با رژیم غذایی اختصاص داشته است؛ مصرف زیاد سدیم، مصرف کم غلات کامل و مصرف ناکافی حبوبات؛ در ایران نیز مصرف کم غلات کامل مهم‌ترین عامل غذایی مؤثر بر مرگ زودرس گزارش شده است.

نان کامل چیست؟

نان کامل از دانهٔ کامل غلات تهیه می‌شود؛ دانه‌ای که شامل سبوس، آندوسپرم و جوانه بوده و کمترین میزان سبوس‌گیری در فرآیند آسیاب را دارد؛ به دلیل حفظ این اجزا، نان کامل نسبت به نان تهیه‌شده از آرد سفید ارزش تغذیه‌ای بسیار بالاتری داشته و تأمین‌کننده بخشی از نیاز روزانه بدن به فیبر، ویتامین‌ها و مواد معدنی است.

در مقابل، مصرف روزمره نان سفید می‌تواند خطر اضافه‌وزن، چاقی، دیابت، افزایش چربی خون، بیماری‌های قلبی عروقی، برخی سرطان‌ها و همچنین کمبود ریزمغذی‌ها را افزایش دهد.

مزایای نان کامل برای سلامت قلب

مصرف نان کامل از طریق چندین مسیر مهم می‌تواند خطر بیماری‌های قلبی – شایع‌ترین علت مرگ‌ و میر در جهان – را کاهش دهد:

• کاهش کلسترول خون از طریق افزایش دفع اسیدهای صفراوی
• تنظیم قند خون به دلیل شاخص گلیسمی پایین‌تر
• کاهش فشار خون به کمک وجود مقادیر مناسب منیزیم و پتاسیم
• کاهش التهاب‌های سیستمیک به‌واسطه آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی غلات کامل

علاوه بر این موارد، جایگزین‌کردن نان کامل با نان سفید می‌تواند به کنترل وزن و بهبود شاخص‌های متابولیک کمک کرده و در نتیجه، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را به‌طور قابل توجهی کاهش دهد.

یک انتخاب ساده برای قلبی سالم‌تر

نان کامل یک انتخاب سالم، در دسترس و مقرون‌به‌صرفه است که می‌تواند نقش مهمی در کاهش عوامل خطر بیماری‌های قلبی ایفا کند؛ ترویج مصرف این نان در سطح جامعه می‌تواند گامی مؤثر در کاهش بار بیماری‌های قلبی و ارتقای سلامت عمومی باشد.

نسیم بهادری – کارشناس واحد بهبود تغذیه مرکز بهداشت شهدای انقلاب شیراز