سرخک یک بیماری بسیار مسری است که عمدتا کودکان را مبتلا می‌کند و دانه های پوستی (بثورات) از نشانه‌های مهم آن است. ویروس سرخک یا به کمک ذرات معلق در هوا و از طریق عطسه و سرفه، یا از طریق تماس مستقیم با ترشحات بینی و دهان و گلوی افراد آلوده منتقل می‌شود؛ نود درصد از افرادی که در معرض ویروس سرخک قرار دارند چنانچه واکسینه نشوند به این بیماری مبتلا خواهند شد.

بیماری سرخک که جدی اما قابل پیشگیری است، منجر به تب بالا، سرفه خشک، آبریزش بینی، سرازیر شدن اشک از چشم و دانه های پوستی قرمز رنگ می‌شود و مبتلایان به آن حتی چهار روز قبل از نمایان شدن آثار آن و تا 9 روز بعد از آن می‌توانند آن را به دیگران سرایت دهند.

به مدت یک یا دو هفته پس از عفونت، ویروس بدون ایجاد علائم تکثیر می‌یابد. به این دوره کمون (نهفتگی) گفته می‌شود؛ پس از آن علائمی مانند سرفه، تب، آبریزش بینی، قرمزی چشم ظاهر می‌شوند.

حدود دو روز پس از بروز علائم اولیه، لکه‌های کوچک، قرمز و نامنظمی ‌با یک مرکز مایل به سفید یا مایل به آبی به نام لکه‌های کوپلیک در قسمت داخلی دهان در نزدیکی دندان‌های آخر ایجاد می‌شوند. حدود دو روز پس از ایجاد لکه‌های کوپلیک، یک جوش (لکه‌های بزرگ قهوه ای یا قرمز) در پشت گوش‌ها و شاید در پیشانی و صورت ایجاد می‌شود و می‌تواند به تنه، بازوها و پاها گسترش یابد.

تشخیص سرخک در اسرع وقت امری بسیار مهم است، زیرا بیماری در مراحل اولیه مسری است. پزشک برای کمک به تشخیص این بیماری، سابقه پزشکی بیمار را بررسی می‌کند و معاینه فیزیکی را انجام می‌دهد. علائم و نشانه‌های رایج مانند بثورات، تب، سرفه، عطسه و قرمزی چشم به راحتی قابل تشخیص و برای تشخیص سرخک مفید هستند.

خوشبختانه بیش از 95 درصد از کودکان واکسینه شده به طور کامل در برابر این بیماری محافظت می‌شوند؛ در حدود 15 درصد از موارد، افراد ممکن است تقریباً 10 روز پس از واکسیناسیون به نوع بسیار خفیف و غیر مسری سرخک مبتلا شوند. این به این دلیل است که واکسن حاوی سویه ای زنده اما ضعیف شده از ویروس است.

برای مادرانی که قبلاً به این بیماری مبتلا شده اند، نوزادان تازه متولد شده آن‌ها به دلیل انتقال آنتی بادی‌های خاص از سیستم ایمنی بدن مادر، حدود یک سال محافظت می‌شوند. به همین دلیل، واکسن سرخک ممکن است در سال اول زندگی کودک عمل نکند. روش معمول در کودکان این است که یک بار در 12 و 18 ماهگی واکسن بزنند و در 4 تا 6 سالگی قبل از حضور در مدرسه یک واکسن تقویت کنندگی بزنند. واکسن سرخک معمولاً به عنوان واکسن MMR شناخته می‌شود.

در پایان اینکه، با عبور از بیماری، فرد در برابر ابتلا دوباره به آن محافظت می‌شود. در مواردی که عوارض شدیدی وجود داشته باشند، احتمال بروز مشکلات طولانی مدت نیز وجود دارد. اما مهم است که بیماری به سرعت مورد درمان قرار گیرد.

سعید کشاورزی – کارشناس واحد مبارزه با بیماری های واگیر مرکز بهداشت شهدای انقلاب