بی تفاوتی کارکنان نسبت به مسائل و مشکلات سازمان، مشکلی است که در کشور گریبانگیر اکثر سازمان های دولتی و بعضی سازمان های غیر دولتی است، و مدیران در برخورد با این موضوع، عکس العمل های متفاوت از خود نشان می دهند.

بی تفاوتی نوعی انحراف از وضعیت متعادل در سازمان است که نوعی بحران است و یک عامل تخریبی در سازمان به شمار می رود؛ در واقع یک بحران خاموش، سقوط آرام و تخریب مستمر و بدون صدا است که تأثیر زیادی بر سیستم های مختلف در سازمان می گذارد.

کارمندانی که صبح با آه و ناله سر کار می آیند، از زمین و زمان ایراد می گیرند، و از همه چیز ناراضی هستند، دچار بی انگیزگی شده اند.

علت های بروز بی تفاوتی و بی انگیزگی در کارکنان

عدم شایسته سالاری 

کارکنان نگاه تیزبینی به تصمیمات مدیریت در مورد خودشان دارند؛ بطور مثال در انتصاب، همیشه یک مقایسه اجتماعی بوجود می آید، و در صورت عدم انتخاب فردی شایسته، موجب بروز نارضایتی و  بی تفاوتی در بین کارکنان می گردد.

 شایسته سالاری در سازمان های بیمار جایگاهی ندارد. در چنین سازمان های ترفیعات بر اساس شایستگی افراد انجام نمی شود و معیار شایسته بودن بر تعداد بله گفتن و حرف شنوی بدون چون و چرا است.

 برخورد گزینشی با تخصص افراد

افرادی که دارای دانش و تخصص بالایی هستند در برخورد گزینشی و انتخابی در جایگاه پایینی قرار می گیرند.

عدم شناخت نیازهای کارکنان

کارکنان نیازهای متفاوتی دارند؛ بعضی با دریافت پول بیشتر، بعضی با پذیرفته شدن، بعضی با تشویق و ... احساس رضایت می کنند. در سازمان هایی که بصورت سنتی اداره می شوند، مدیران فقط بدنبال تأمین نیازهای فیزیولوژیکی و ایمنی هستند؛ در این سطح نیازهای اصلی و اساسی آنها مانند شکوفایی که از جمله نیازهای روانی است، برآورده نمی شود.

کارکنان درصورت عدم تأمین نیازهای اساسی شان، ابتدا احساس رضایت نمی کنند و سپس بعد از تلاش برای ارضاء این نیاز و مواجه شدن با عدم توجه مدیران، منجر به از بین رفتن انگیزه در آنها و در نهایت بی تفاوتی خواهد شد؛ این مسئله چون به مرور زمان بوجود می آید در کارکنان قدیمی تر بیشتر دیده می شود.

توجه به بعضی از پست ها ی شغلی

از دیگر علت های بی انگیزگی، توجه به بعضی شغل ها و بی توجهی به بعضی دیگر است، که علاوه بر بروز بی تفاوتی، موجب عدم ثبات و ماندگاری افراد در شغلی که تجربه انجام آن را دارند می شود؛. زیرا که فرد احساس می کند اگر در قسمت دیگری مشغول بکار شود، مدیریت به او توجه بیشتر می کند و از اهمیت بیشتری برخوردار خواهد بود، و در نهایت می تواند از مزایای بیشتری استفاده کند، در نتیجه به شغل فعلی خود اهمیتی قائل نخواهد شد و بدنبال راه گریزی برای انتقال به قسمت دیگری می باشد.

 وجود هرم تصمیم گیری

در سازمان های سنتی تصمیم فقط از بالا به پایین گرفته می شود، و کارکنان هیچ تأثیری در تصمیمات ندارند؛ هر تصمیمی فقط با نظر و تأیید مدیر قابل اجراء است و در صورت رد (هر چند اگر صحیح باشد) جایی برای برگشت وجود ندارد.

بی توجهی به مسائل رفاهی کارکنان

 عدم توجه به مسائل رفاهی و آسایش پرسنل، موجب کاهش انگیزه می شود. در این مورد ممکن است کارکنان از سازمان خود خارج شوند و به سازمان دیگری بپیوندند که مشکلات آنها را درک می کند و امکانات مناسبی برایشان در نظر می گیرند.

عدم اطلاع کارکنان از نتایج عملکرد خود

یکی از مهمترین عوامل بروز بی تفاوتی در کارکنان، عدم اطلاع از نتیجه کاری که انجام داده، می باشد؛ به عبارتی بازخورد ناکافی از کار انجام شده و ندانستن این که استاندارد عملکرد او چیست، موجب پرداخت بهاء گزافی خواهد شد. مثلا کارگری که موظف است لوازمی را در پالت قرار دهد و به قسمت دیگری از خط تولید انتقال دهد، اگر او با نحوه چیدن درست قطعات در پالت و نتیجه آن مطلع نباشد، و آن وسایل را بصورت نامنظم حمل کند، موجب می شود تعداد کمی قطعه را در پالت قرار دهد و تعداد دفعات حمل و نقل نیز اضافه خواهد شد که باعث اتلاف وقت و افزایش زمان انجام کار و هزینه می شود؛ درصورتی که اگر به او آموزش داده شود و با نحوه درست چیدمان لوازم آشنا شود و بطور مستمر در جریان نتیجه عملکرد خوب خود قرار گیرد، می توان انتظار داشت که او در آینده نتایج بهتری از کار خود بگیرد.

حقوق و مزایای پایین

 انگیزه کار کردن در ابتدا برای هر شخص، تامین معاش خود و خانواده و در نهایت رفاه بیشتر است؛ طبیعی است که تمام این امور نسبت مستقیمی با عدد درج شده روی فیش حقوقی وی دارد. اگر کارمند شما احساس کند که در مقایسه با کاری که انجام می دهد یا افرادی که در سازمان شما وظایف مشابهی دارند، حقوق کمتری دریافت می کند، در معرض دچار شدن به بی انگیزگی قرار می گیرد.

رویا زحلی نژاد - دبیر کمیته مدیریت دانش مرکز بهداشت شهدای انقلاب