خانواده مهمترین محیط برای پیشگیری از سوءمصرف مواد است؛ نقش والدین و مهارت آنان در فرزندپروری نیز در این مورد نقشی بی بدیل است؛ اصول و مهارت هایی که به عنوان مهارت های فرزند پروری هوشمندانه و مؤثر معرفی می شود، مهارت هایی است که صرف نظر از جنبه پیشگیری از مصرف مواد، بطور عام به استحکام و ثبات خانواده، ارتباط مناسب اعضای آن و رشد و تکامل سالم فرزندان می انجامد.

اصل اول: ارتباط خوبی با فرزندمان برقرار سازیم و آن را حفظ کنیم.

در فرزندپروری هوشمندانه و مؤثر نیاز است که ارتباط مناسبی با فرزندان خود برقرار کنیم و آن را حفظ نماییم؛ لازم است وقت مناسب و کافی برای صحبت با آنها در نظر بگیریم.

در گفتگو با نوجوان برای ارتباط بهتر، لازم است مهارت گوش کردن فعال را بیاموزیم؛ زمانی که نسبت به آنچه فرزندمان می خواهد بگوید،  علاقه نشان می دهیم او هم سر صحبت را باز می کند و حرفهایش را راحت تر به ما می گوید. همچنین برای حفظ ارتباط خوب با نوجوان باید سعی کنیم همواره نکات مثبت را در او جستجو کرده و رویکرد تشویقی داشته باشیم.

اصل دوم: در زندگی و فعالیت هاى فرزندمان شرکت داشته باشیم.

روزانه دست کم چند دقیقه از وقت خود را به فعالیتی که فرزندمان خواسته یا برای او مهم است اختصاص دهیم؛ داشتن برنامه های مشترک خانوادگی بیرون از خانه به ویژه در تعطیلی آخر هفته برای همه اعضای خانواده مفید است؛ همچنین به والدین توصیه می شود با مدرسه فرزندانشان ارتباط مناسبی داشته باشند، و اگر نوجوان در فعالیت فوق برنامه ای مانند مسابقه ورزشی یا فعالیت هنری شرکت دارد در آن حضور پیدا کنند.

اوقات مختلفی از روز نظیر زمان غذا خوردن فرصت خوبی است که همه اعضای خانواده برنامه های خود را با هم در میان بگذارند؛ وقتی والدین در وجوه مختلف زندگی نوجوان حضور داشته باشند زمان های پر استرس او را شناسایی و مراقبت خواهند کرد.

اصل سوم: قانون های روشن و صریح بگذاریم و عواقب عدم رعایت قانون را تعیین کنیم.

وضع قوانین روشن و بیان انتظارات از فرزندان، یکی از عوامل مهم برخورداری از یک خانواده ی سالم و به دور از مصرف مواد و بزهکاری است؛ همچنین قوانین و انتظارات خود را پیشاپیش با فرزندان در میان بگذاریم؛ قوانین به صورت واضح و روشن تعریف شوند و در مورد ضرورت و فایده اجرای آنها با فرزند خود صحبت کنیم. همچنین ضروری است رعایت قانون را مورد تشویق قرار داده و عواقب قانون شکنی را مشخص کنیم.

اصل چهارم:بر فرزندانمان نظارت داشته باشیم.

یکی از وظایف مؤثر والدین نظارت و به عبارت دیگر زیر نظر داشتن فعالیت فرزندان است؛ نظارت بر فعالیت های فرزندان عامل مهمی است که می تواند از مصرف مواد و الکل در نوجوانان پیشگیری کند؛ همچنین والدین باید همیشه آگاه باشند که فرزند نوجوان آنها کجا و مشغول چه کاری است.

اصل پنجم: انتخاب دوستان خوب و چگونگی تعامل مناسب با آنان را به فرزندان خود آموزش دهیم.

آموزش به فرزندان در خصوص نحوه انتخاب دوستان و چگونگی برخورد با آنها مهم است؛ همچنین لازم است که والدین با دوستان فرزندان خود آشنا باشند و مقاومت در برابر فشار جمع هم سالان را به آنها آموزش دهند.

اصل ششم: الگوی مناسبی برای فرزندان خود باشیم.

فرزندان به رفتار والدین و بزرگسالان با دقت توجه کرده و آن را تکرار می کنند؛ وظیفه والدین است که با انتخاب سبک زندگی مناسب سرمشق های خوبی برای فرزندان خود باشند؛ مصرف سیگار، مواد و یا الکل برای لذت فردی و یا جمعی می تواند الگوی نامناسبی را به نوجوان ارائه دهد؛ پس با عدم مصرف این مواد و داشتن سبک زندگی سالم الگوی مناسبی را در اختیار فرزندان قرار دهیم؛ همچنین در نظر داشته باشیم که برای سیگار، الکل و سایر مواد فوایدی بیان نکنیم.