دوره کودکی اولین و حساس ترین دوره زندگی آدمی است از این رو این دوران باید در بردارنده موقعیت ها، فعالیت ها و تجربه هایی در راستای رشد همه جانبه کودکان باشد؛ امروزه اثر گذارترین و پرکاربردترین برنامه های آموزش بر مبنای بازی تدوین می شوند. بازی پرمعناترین فرایند برای یادگیری در کودکان است و به عنوان اثربخش ترین روش برای یادگیری مهارت ها و هنجارها و مقررات و نقش ها در کودکان است.

بازی طبیعی ترین شکل تمایل کودک برای تماس و برخورد با دنیای اطرافش است. در واقع بازی جز جدایی ناپذیر از زندگی کودکان است؛ در واقع کودک در هنگام بازی می تواند توانایی ها و چگونگی ارتباط با اطراف خود را کشف کند.

 یکی از امتیازهای بازی این است که رشد شناختی کودک را گسترش می دهد، برای مثال بازی های حسی حرکتی، درک کودک را از دنیای اطرافش افزایش می دهد.

بازی های جسمی به کودک کمک می کند تا ناتوانی خود را بشناسد و آن ها را بر طرف سازد و به او اجازه می دهد تا واقعیت را تغییر دهد. همچنین بازی های نمادین قوه درک کودک را قوی تر می کند و با تخیل به خیال پردازی می پردازد و کم کم قادر می شود مانند بزرگترها تفکر انتزاعی داشته باشد و یاد می گیرد که دنیای واقعی را نمی توان تغییر داد.

از دیگر فواید بازی می توان به درک نظم و ترتیب اشاره کرد؛ قوانین بازی همچون نحوه شروع، ادامه و خاتمه بازی فرصت مناسبی برای کودک فراهم می کند تا درباره نظم نکات بیشتری بیاموزد.

بازی های تخیلی نیز سهم بزرگی درخنده و شادی کودکان دارند؛ اینگونه بازی ها به بچه ها اجازه می دهد تا با شرایط کنار بیایند، از این رو موجب توانمند سازی و موفقیت در بزرگسالی می شود، و بهترین بازی آن است که عزت نفس را در کودک به جریان اندازد.

بازی راهی برای بیان احساسات است که به کودک این شانس را می دهد تا هیجانات منفی همچون خشم و عصبانیت را خالی کند یا مفاهیم تلخی چون مرگ و بیماری و یا جدایی را درک کند؛ مثلا کودک که به علت بیماری به دکتر مراجعه کرده و یا عروسک خود را به دلیل این که مرتکب خطا شده تنبیه می کند، در واقع با معکوس کردن تقش ها به تدریج ترس یا خشم باقی مانده را از بین می رود.

کودکان با انجام بازی های فکری نیز مهارت های اجتماعی، شناختی و کاوش در دنیای خود را یاد می گیرند، از این رو کودکان از لحاظ ذهنی با محیط اطراف خود درگیر می شوند.

معماها، بلوک ها و بازی های فکری قدرت یادگیری کودکان را بالا می برد، محققان ادعا می کنند که بلوک سازی مهارت های مکانی ریاضی و حل مسئله را بهبود می بخشد چرا که در این بازی کودکان مدام در حال فکرکرد ن و تصمیم گیری برای چینش بلوک ها هستند.

اگر چه افراط در بازی های رایانه ای می توانند تاثیرات مخربی بر روی مغز بگذارد اما استفاده کنترل شده از این بازی ها می تواند باعث تقویت مغز کودکان شود در بازی های یارانه ای هماهنگی اعضای بدن کودک مانند چشم دست افزایش پیدا می کند و کودک بهتر می تواند حرکات را کنترل کند ، همچنین بازی های کامپیوتری به کودکان کمک می کند تا قدرت استدلال وحل مسئله شان افزایش دهند.

ندا محمدی – کارشناس واحد سلامت روان مرکز بهداشت شهدای انقلاب