چاقی یکی از مشکلات عمده عصر حاضر و یکی از عمده ترین علل قابل پیشگیری مرگ و میر در سرتاسر جهان می باشد؛ شهرنشینی و زندگی ماشینی و استفاده کمتر از نیروی بدنی برای انجام کارها و از سوی دیگر در دسترس قرارگرفتن غذاهای پر انرژی و نسبتا ارزان موجب ایجاد عدم تعادل بین انرژی دریافتی و انرژی مصرفی و در نتیجه افزایش وزن و چاقی شده است.

چاقی یکی از علل مهم مرگ و میر و ابتلا به بیماری های مزمن است؛ خطر نسبی مرگ و میر در افراد چاق در مقایسه با افراد لاغر تقریبا 2 برابر است، به همین دلیل چاقی عامل مهمی برای ابتلا به بیماری های غیرواگیر از جمله دیابت، فشار خون بالا، چربی خون بالا، بیماری های قلبی عروقی، سکته های مغزی، قلبی و انواع سرطان، بشمار می رود.

 الگوی غذایی نامناسب به صورت مصرف زیاد قند، نمک و چربی، مهمترین دلیل ابتلا به بیماری های غیر واگیر محسوب می شود؛ پیامد مصرف زیاد مواد قندی، چربی و روغن، اضافه وزن و چاقی است که در حال حاضر مشکل عمده بهداشتی تغذیه ای در ایران است.

در کشور ما، اضافه وزن و چاقی در کودکان زیر 5 سال، در مقایسه با یک دهه گذشته 2 برابر شده است؛ در حدود 20 درصد دانش‌ آموزان و نیمی از زنان و مردان 64-15سال کشور نیز دچار اضافه وزن و چاقی هستند، که پیامد آن شیوع کلسترول و فشارخون بالا، دیابت، بیماری های قلبی عروقی و انواع سرطان ها در کشور است.

افزایش مصرف روغن، چربی، مواد قندی و شیرین و مصرف زیاد نمک، و همچنین مصرف کم سبزیجات و میوه، از مهمترین دلایل بروز بیماری های غیر واگیر در کشور می باشد؛ سرانه مصرف قند و شکر در کشور 66 گرم در روز است که براساس سبد مطلوب غذایی باید به روزانه 40 گرم کاهش یابد؛ همچنین مصرف روغن 46 گرم در روز است که باید به 35 گرم کاهش یابد.

مردم کشو ما روزانه بطور متوسط 10 تا 12 گرم نمک مصرف می کنند، که مقدار توصیه شده آن برای افراد زیر 50 سال کمتر از 5 گرم و برای افراد بالای 50 سال و کسانی که مشکل فشار خون بالا و بیماری های قلبی عروقی دارند کمتر از 3 گرم در روز است.

مهمترین اقدامات در زمینه تغذیه سالم، شامل کاهش مصرف قند، نمک و چربی، حذف روغن نباتی جامد و نیمه جامد و جایگزینی آن با روغن مایع، ‌تولید و مصرف محصولات غذایی کم چرب، کم قند و کم نمک و فرهنگ سازی و آموزش در زمینه تغذیه صحیح می‌باشد.

همچنین توجه به تغذیه در مراکز تجمعی و محیط ‌های کار و بکارگیری کارشناس تغذیه بعنوان مسوول فنی در رستوران ها و حمایت از ایجاد رستوران های حامی سلامت، کنترل واردات مواد غذایی و محدود کردن ورود مواد غذایی ناسالم و فاقد ارزش تغذیه‌ای، کنترل تبلیغات موادغذایی و تنقلات کم ارزش غذایی، افزایش مالیات برای محصولات غذایی ناسالم و نوشابه‌های گازدار و نوشیدنی های دارای قند افزوده، غنی‌سازی شیر با ویتامین D، برخی از الزامات عمده برای اصلاح رژیم غذایی جامعه و کاهش روند رو به گسترش بیماری های غیرواگیر در کشور می‌باشد. 

 اعظم زمانی-کارشناس ارشد تغذیه مرکز بهداشت شهدای انقلاب